عواملی موثر در شکل گيری نقص ژنتيک

به گزارش سلامت نيوز به نقل از آرمان ؛ به گفته ليلا زندی « بنابر آمارهای گوناگون، متاسفانه به طور سالانه حدود30 هزار کودک با نقص‌های ژنتيکی گوناگون درکشورمان متولد می‌شوند. نقص‌هايی همچون ناشنوايی، نابينايی و عقب ماندگی‌های ذهني؛ ازجمله اين معلوليت‌ها هستند.» اين مشاور بيماری‌های ژنتيک درادامه به آرمان می‌گويد:‌ « شايد يکی از دلايل بالابودن آمار اين دسته از معلولان درکشور، وجود برخی مسائل فرهنگی ازجمله رواج گسترده ازدواج‌های فاميلی است. همين طور جانيفتادن فرهنگ انجام آزمايش‌های ژنتيک ومشاوره گرفتن از متخصصان امر ژنتيک درحين ازدواج يا زمانی که زوجين تصميم به بارداری می‌گيرند نيز درگسترده بودن تعداد متولدان با معلوليت، تاثير گذار است.» زندی در پايان درمورد اينکه چگونه می‌توان ازتولد کودکان معلول جلوگيری کرد، گفت:‌ « امروزه انجام دادن آزمايش‌های ژنتيک در قبل از ازدواج وهمچنين بررسی سلامت ژنتيکی جنين درهفته‌های اول بارداری، درپيشگيری از تولد کودکان مبتلا به ناهنجاری‌های ژنتيکی موثراست. از سوی ديگر سبک زندگی والدين هم در بروز اين بيماری‌ها تاثير گذاراست. به عنوان مثال مصرف دخانيات وموادافيونی توسط والدين و به خصوص مادری که دردوران بارداری به سر می‌برد يا مصرف نوشابه‌های الکلی، در بروز اين پديده موثر است.»

مشاوره ژنتيک قبل از ازدواج

اما مشاوره ژنتيک چيست و چگونه از تولد کودک بيمار جلوگيری می‌کند؟ به گفته مجيدمحمدی:‌ «مشاوره ژنتيک به مجموعه‌ای از فرايند‌های آموزشی‌ای گفته می‌شود که به افراد در معرض خطر کمک می‌کند تا از ماهيت بيماری‌های وراثتی وژنتيکی ونحوه انتقال آن به نسل بعدی، مطلع شوند. شايد بتوان گفت که يکی از اهداف مهم اين مشاوره مشخص کردن ضريب ميزان ريسک تکرار يک بيماری ارثی در هر حاملگی است.» وی در ادامه به آرمان می‌گويد: « همه افراد بهتر است که قبل از اقدام به ازدواج به مراکز مشاوره ژنتيک مراجعه کنند اما افرادی که درخانواده خود دارای فردی با مشکلات ژنتيکی هستند به دليل بالا بودن خطرناقل بودن ژن معيوب، حتما بايد قبل ازازدواج وقبل از اقدام به فرزنددارشدن، تحت نظر مشاورژنتيک قرارگيرند.» محمدی در پايان خاطر نشان می‌کند:‌ « درکشورما تا همين چند سال قبل تنها چند نمونه از بيماری‌های ژنتيک قابل تشخيص بود اما هم اکنون 300 تا 400 بيماری ژنتيک را قبل از بارداری در کشور می‌توان تشخيص داد که اين موضوع هم از نظر اقتصادی به نفع کشور است و هم اينکه دردسترس تعدادبيشتری از افراد جامعه قراردارد واگرافراد در اين زمينه به موقع اقدام کنند، مطمئنا درآينده جامعه ما دارای افراد باسلامت بيشتر برخوردار می‌شود. »

پيشگيری يا درمان

نکته اصلی‌ای که دراين مسئله خودنمايی می‌کند، موضوع فرهنگ سازی واطلاع رسانی در مورد انجام مشاوره ژنتيک است. زيرا همان گونه که درسخنان مشاوران ژنتيکی که در بالا ذکر شد، متاسفانه براساس فرهنگ غالب در کشورمان؛ ميزان ازدواج‌های فاميلی
بالاست که در اينگونه ازدواج‌ها ضريب ريسک پذيری برای انتقال ژن معيوب هم بيشتر است. به‌طوری که طبق آمارها دراستان‌ها ومناطقی که براساس آداب و رسوم وخرده فرهنگ‌ها، تعداداين ازدواج‌ها رواج بيشتری دارد، تعداد تولد کودکان متولد شده با ناهنجاری‌های ژنتيک هم بيشتراز سايرمناطق کشور است. البته بايد توجه داشت که نبايد تمامی تقصيرهارا به گردن ازدواج فاميلی انداخت و عوامل ديگری از جمله مصرف الکل استفاده از غذاهای فست فودی وآلودگی‌های زيست محيطی هم می‌تواند دربروز اين بيماری‌ها دخيل باشد.

مشاوره ژنتيک و اختلالات روانی

دکتر محمدرضا فياضی عضو مرکز تحقيقات روانپزشکی و امور رفتاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد معتقد است يکی از عوامل مهم ايجاد اختلالات سايکوزی يا جنون در افراد، عوامل ژنتيکی است که با مشاوره ژنتيکی قبل از ازدواج می‌توان از وقوع آن پيشگيری کرد.به گفته او ميزان ابتلا به اين نوع اختلالات در جامعه در حدود يک درصد است و احتمال ابتلا در افرادی که يکی از والدينشان ژن ابتلا به اين بيماری را داشته باشند در حدود 12 برابر افراد عادی است و اگر هر دو والد اين ژن را داشته باشند اين احتمال به 40 برابر می‌رسد.او پيش از اين درباره راهکارهای پيشگيری از اختلالات عصبی به ايسنا گفته است: اين اختلالات ريشه‌های ژنتيکی دارند و می‌توان با انجام ازدواج‌های انتخاب شده از بروز اينگونه موارد جلوگيری کرد و همچنين با استفاده از آموزش‌های مهارت زندگی از سنين کودکی تا پايان عمر مانند حل مساله، انطباق با استرس و فعال شدن در زمينه‌های مختلف از بروز بيماری‌های روانی جلوگيری کرد.

اجبار در انجام آزمايش ژنتيک

رئيس مرکز پيشگيری سازمان بهزيستی کشور چندی پيش اعلام کرد انجام آزمايشات ژنتيک در کشور قبل از ازدواج و بارداری اجباری می‌شود. به گفته محمد نظم‌ده اجباری شدن آزمايشات ژنتيک در بازنگری قانون جامع حمايت از حقوق معلولان گنجانده شده است. او نيز معتقد است بيش از ۶۰ ‌درصد معلوليت‌ها در کشور منشا ژنتيکی و مادرزادی دارند، بدين‌ترتيب می‌توان معلوليت‌های مادرزادی را به ميزان موثری کاهش داد. رئيس مرکز پيشگيری سازمان بهزيستی کشور از راه اندازی پنج بنياد پيشگيری از معلوليت‌های مادرزادی در کشور خبر داده است. معرفی‌شدگان به اين مراکز از امکان انجام رايگان مشاوره‌ها و آزمايشات ژنتيک بهره‌مند می‌شوند، چرا که هزينه‌ برخی از آزمايشات تخصصی ژنتيک بالاست و در صورت اجباری شدن بايد قيمت‌ها را به ميزان حداقل رساند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: